Η βιοψία προστάτη είναι μία από τις πιο συχνά εκτελούμενες επεμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις στην Ουρολογία. Η εισαγωγή της εξέτασης PSA στις αρχές της δεκαετίας του 90, στα πλαίσια του ελέγχου ρουτίνας των ανδρών μετά την ηλικία των 50, έχει αυξήσει δραματικά τον διενεργούμενο αριθμό βιοψιών προστάτη. Η διορθική βιοψία προστάτη έχει συνεισφέρει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, σε στάδιο δηλαδή όπου υπάρχει περιθώριο θεραπευτικών χειρισμών με αντικειμενικό σκοπό την πλήρη ίαση της νόσου.
Πότε πρέπει να γίνεται η βιοψία προστάτη?
Η βιοψία Προστάτη έχει πολύ συγκεκριμένες ενδείξεις βάση των οποίων πρέπει να διενεργείται. Αυτές είναι οι ακόλουθες:
α. Αυξημένη τιμή PSA. Η Ουρολογική κοινότητα έχει θέσει σαν γενικό ανώτατο φυσιολογικό όριο τα 4 ng/ml, όμως αυτή είναι μόνο μία ενδεικτική τιμή που δεν πρέπει να ακολουθείται με απόλυτο τρόπο. Σε κάθε περίπτωση μία παθολογική τιμή PSA πρέπει να επαληθεύεται τουλάχιστον μία φορά πριν ληφθούν σημαντικές περαιτέρω αποφάσεις. Υπάρχουν περιπτώσεις που μία τιμή PSA ελαφρώς πάνω από αυτό το όριο μπορεί να θεωρηθεί μη παθολογική, για παράδειγμα για άνδρες με ηλικία άνω των 70 ετών, ή για ασθενείς με πολύ αυξημένο μέγεθος προστάτη. Αλλά και μία τιμή κάτω από το 4 μπορεί να θεωρηθεί μη φυσιολογική, για παράδειγμα, για έναν άνδρα 50 ετών η ανώτατη φυσιολογική τιμή είναι τα 2.5 – 3 ng/ml. Η εκτίμηση λοιπόν για μία τιμή PSA πρέπει να γίνει από τον ειδικό Ουρολόγο ο οποίος αξιολογεί και συνυπολογίζει μία πλειάδα άλλων παραγόντων πέρα από την απόλυτη τιμή του PSA.
β. Μη φυσιολογική δακτυλική εξέταση. Η δακτυλική εξέταση είναι μία από τις πιό βασικές Ουρολογικές διαγνωστικές εξετάσεις. Όσο και αν έχει προχωρήσει η τεχνολογία στη σύγχρονη εποχή, παραμένει αναντικατάστατη. Ο Ουρολόγος εισάγει το δείκτη του χεριού του στον πρωκτό του ασθενούς και ψηλαφεί την οπίσθια επιφάνεια του Προστάτη. Έτσι μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχουν περιοχές με οζίδια, σκληρίες, ή γενικά ύποπτες περιοχές. Μπορεί επίσης να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση το μέγεθος του προστάτη καθώς και η συμμετρία των λοβών. Όταν ο Ουρολόγος κρίνει ότι στη δακτυλική εξέταση ο Προστάτης για κάποιο λόγο δεν είναι φυσιολογικός τότε αυτό αποτελεί ένδειξη για βιοψία προστάτη, ακόμη και αν το PSA είναι φυσιολογικό.
γ. Αυξημένη τιμή PSA σε συνδυασμό με μη φυσιολογική δακτυλική εξέταση.
Πως γίνεται η βιοψία προστάτη?
Η βιοψία προστάτη γίνεται χρησιμοποιώντας το Διορθικό Υπερηχογράφο. Ο ασθενής ξαπλώνει στο εξεταστικό κρεβάτι σε αριστερή πλάγια θέση, και ο Ουρολόγος εισάγει στο ορθό του ασθενούς, με ήπιες κινήσεις , την κεφαλή του Διορθικού Υπερήχου. Με το υπερηχογράφημα λαμβάνει εικόνες από όλες τις περιοχές του προστάτη και υπολογίζει το μέγεθος του προστάτη. Στη συνέχεια εισάγει μια λεπτή βελόνα δια μέσου της κεφαλής του υπερήχου η οποία λαμβάνει μικρά κομμάτια από τον προστάτη αδένα. Ο αριθμός των βιοψιών που λαμβάνονται σε κάθε βιοψία προστάτη ποικίλει, συνήθως όμως κυμαίνεται από 12 – 20 τεμάχια , ανάλογα με το πρωτόκολλο βιοψιών που ακολουθεί ο κάθε Ουρολόγος. Η όλη διαδικασία δεν διαρκεί περισσότερο από 10 λεπτά και είναι ανεκτή πολύ καλά, με ελάχιστο πόνο. Τα τεμάχια της βιοψίας προστάτη τοποθετούνται σε ειδικό διάλειμμα φορμόλης και αποστέλλονται για εξέταση στον ειδικό Ιατρό Ιστοπαθολόγο. Τα τελευταία χρόνια η βιοψία προστάτη με την κλασσική μέθοδο τείνει να αντικατασταθεί από τη βιοψία με τη μέθοδο Fusion η οποία προσφέρει μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια. Περισσότερες πληροφορίες για τη μέθοδο Fusion μπορείτε να διαβάσετε στο τέλος αυτού του άρθρου.
Χρειάζεται κάποια ειδική προετοιμασία πριν τη βιοψία προστάτη?
Σε περίπτωση που ο ασθενής λαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα όπως Ασπιρίνη, Plavix, Sintrom ή άλλα, τότε αυτά πρέπει οπωσδήποτε να διακόπτονται ορισμένες μέρες πριν τη βιοψία προστάτη σύμφωνα με τις οδηγίες του Γιατρού. Επίσης ο ασθενής θα πρέπει να ξεκινήσει προφυλακτική αντιβιοτική αγωγή, πριν από τη διενέργεια της βιοψίας. Σε περίπτωση που υπάρχει κάποιου είδους ουρολοίμωξη πρέπει πρώτα να προηγηθεί η πλήρης ίαση της ουρολοίμωξης προτού ο ασθενής προχωρήσει σε βιοψία προστάτη.
Μπορεί η βιοψία προστάτη να αποκλείσει 100% την πιθανότητα να πάσχω από καρκίνο του προστάτη?
Όταν κάποιος υποβληθεί σε βιοψία προστάτη και τα αποτελέσματα δεν δείξουν κάποιου είδους κακοήθεια ( αρνητικό αποτέλεσμα ), τότε αυτό είναι φυσικά καθησυχαστικό. Το αρνητικό όμως αποτέλεσμα βιοψίας ( δηλαδή να μην βρεθεί καρκίνος ) δεν διασφαλίζει 100% ότι δεν υπάρχει κακοήθεια στον προστάτη. Tα σύγχρονα πρωτόκολλα βιοψίας προστάτη περιλαμβάνουν εκτεταμένη λήψη βιοψιών από την κορυφή ( apex ), μεσότητα ( mid-gland ), και βάση ( base ) του δεξιού και αριστερού λοβού του προστάτη αδένα, ακριβώς για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα να μην ληφθεί βιοψία από κάποια νεοπλασματική περιοχή του προστάτη.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και όταν μετά από βιοψία Προστάτη δεν βρεθεί κακοήθεια, ό έλεγχος από τον ειδικό Ουρολόγο πρέπει να συνεχίζεται, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου με δακτυλική εξέταση και PSA. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί επανάληψη της βιοψίας Προστάτη μετά από κάποιο διάστημα.
Πότε μπορώ να επιστρέψω στις συνήθεις δραστηριότητες μου μετά τη βιοψία προστάτη?
Η βιοψία προστάτη δεν απαιτεί νοσηλεία, και ο ασθενής μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα ( εντός 2-3 ωρών ) να εξέλθει της κλινικής. Αν η δουλειά του ασθενούς είναι κάποια δουλειά γραφείου τότε αυτός μπορεί να επιστρέψει κανονικά στην εργασία του από τη επόμενη μέρα. Αν όμως η δουλειά του απαιτεί έντονη σωματική καταπόνηση ( π.χ. αγρότης, εργάτης ) , τότε συνιστάται αποφυγή αυτού το είδους των δραστηριοτήτων για διάστημα 1 εβδομάδας.
Υπάρχουν πιθανές παρενέργειες από τη βιοψία προστάτη?
Η βιοψία προστάτη με χρήση διορθικού υπερήχου είναι μία διαγνωστική διαδικασία με μικρό ποσοστό επιπλοκών. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη συνέπεια της βιοψίας προστάτη είναι η παρουσία μικρής ποσότητας αίματος στα ούρα ( αιματουρία ), στο σπέρμα ( αιμοσπερμία ) , ή από το ορθό. Αυτού του είδους η αιμορραγία είναι συνήθως παροδική, μικρής έκτασης, και δεν χρειάζεται κάποια ειδική παρέμβαση.
Επίσης, παρ’όλο που χορηγούνται ισχυρά αντιβιοτικά στον ασθενή πριν, αλλά και μετά τη βιοψία προστάτη, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ανάπτυξης λοίμωξης και εμπυρέτου. Σε ένα ποσοστό 2 – 3%, η λοίμωξη αυτή μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή, και να χρειαστεί εισαγωγή σε νοσοκομείο για ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και υποστηρικτική αγωγή.
Σε κάθε περίπτωση, ο ασθενής θα πρέπει να αναφέρει στο γιατρό του οποιοδήποτε ανεπιθύμητο σύμπτωμα παρατηρήσει μετά τη βιοψία προστάτη.
Τι είναι η βιοψία Προστάτη με τη μέθοδο Fusion?
Η μέθοδος Fusion για τη βιοψία του Προστάτη είναι μία σύγχρονη μέθοδος στοχευμένης βιοψίας η οποία αξιοποιεί τις εικόνες της Μαγνητικής τομογραφίας ( Πολυπαραμετρική Μαγνητική Προστάτη ) σε συνδυασμό με την κλασσική υπερηχογραφική απεικόνιση. Συγκεριμένα, το μηχάνημα Fusion μέσω υπολογιστή κάνει σύντηξη ( συνένωση ) των εικόνων της Μαγνητικής με τις εικόνες του Υπερήχου σε πραγματικό χρόνο ( Real time fusion ), και υποδεικνύει με μεγάλη ακρίβεια τις ύποπτες περιοχές στον προστάτη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται κατά πολύ η διαγνωστική ακρίβεια της βιοψίας σε σχέση με την βιοψία που διενεργείται με απλό υπερηχογραφικό έλεγχο, καθώς η βελόνα καθοδηγείται στοχευμένα στις ύποπτες περιοχές. Η μέθοδος αυτή έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια ως ιδιαίτερα αξιόπιστη, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των βιοψιών προστάτη που διενεργούνται σήμερα στα ιδιωτικά ιατρικά κέντρα και νοσοκομεία να γίνεται με τη μέθοδο Fusion.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο ειδικός Ουρολόγος πρέπει να έχει υποστεί ειδική εκπαίδευση καθώς και να έχει επιτυχώς υποστεί τη δοκιμασία εξετάσεων για χρήση Υπερήχων του Ουροποιητικού συστήματος. Ο ιατρός Καφετσούλης Απόστολος διαθέτει ειδική άδεια από το Υπουργείο Υγείας (ΑΔΑ:4568Θ-ΧΙΥ) και είναι πιστοποιημένος για τη διενέργεια Υπερηχογραφημάτων του Ουροποιητικού και Γεννητικού συστήματος.