Ο πόνος στους όρχεις (στον ένα ή και στους δύο) είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα που επηρεάζει ιδιαίτερα τους πάσχοντες. Όταν ο πόνος στους όρχεις γίνει χρόνιος τότε μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και την ψυχολογία του ασθενούς καθώς και να μην του επιτρέπει να αφοσιωθεί στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Οποιοδήποτε παθολογικό εύρημα μέσα στο όσχεο , κατά μήκος του σπερματικού τόνου, ή ακόμη και του βουβωνικού καναλιού μπορεί να προκαλέσει πόνο στους όρχεις. Τέτοια ευρήματα μπορεί να είναι η κύστη επιδιδυμίδας, η υδροκήλη, η κιρσοκήλη, το τραύμα του όρχεος, τα νεοπλάσματα του όρχεος, και η βουβωνοκήλη. Η φλεγμονή του όρχι και της επιδυδιμίδας( επιδυδιμοορχίτιδα ) προκαλεί επίσης οξύ πόνο. Είναι σχετικά εύκολο να διαγνωσθεί λόγω της κλασσικής κλινικής εικόνας της και των υπερηχογραφικών ευρημάτων.
Επείγουσες καταστάσεις που χρήζουν άμεσης χειρουργικής διερεύνησης είναι η συστροφή όρχεος και το οξύ τραύμα του όρχι. Στην περίπτωση της συστροφής, ο όρχις στρέφεται πολλές φορές γύρω από τον άξονά του και διακόπτεται πλήρως η αιμάτωση του. Αν η αιμάτωση δεν αποκατασταθεί χειρουργικά εντός ολίγων ωρών τότε τίθεται κίνδυνος για τη βιωσιμότητα του όρχι.
Στην περίπτωση του τραύματος χρειάζεται οπωσδήποτε υπερηχογραφικός έλεγχος για να αποκλειστεί η ρήξη του ινώδους χιτώνα του όρχι. Αν έχει συμβεί αυτό τότε χρειάζεται χειρουργική διερεύνηση, έλεγχο της αιμορραγίας και συρραφή του χιτώνα.
Σε μερικές περιπτώσεις ο πόνος στους όρχεις έχει αίτια που βρίσκεται μακριά από τον ίδιο τον όρχι όπως για παράδειγμα η χρόνια προστατίτιδα ή η λιθίαση του κατώτερου ουρητήρα.
Οι έντονες συναισθηματικές καταστάσεις με στοιχεία stress, και η κατάθλιψη μπορεί επίσης να είναι αιτία του χρόνιου κυρίως πόνου.
Όταν η εκτεταμένη διερεύνηση του ορχικού πόνου δεν αναδείξει σαφή παθολογικά αίτια, τότε κατατάσσεται ως χρόνιο ιδιοπαθές ορχικό άλγος.
Η αντιμετώπιση του πόνου στους όρχεις στρέφεται σαφώς στη αντιμετώπιση του υποκείμενου νοσήματος. Επίσης οδηγίες για αποφυγή πολύ στενών εσωρούχων, και αποφυγή της ποδηλασίας μπορεί να αποβούν πολύ βοηθητικές.
Σε περιπτώσεις που έχουμε αναγνωρίσει τον ψυχολογικό παράγοντα ως αιτία της ορχαλγίας τότε προσπάθειες μείωσης του stress και αλλαγή του τρόπου ζωής μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ελάττωση του πόνου.
Στις περιπτώσεις ιδιοπαθούς ορχικού πόνου η αντιμετώπιση βασίζεται σε φαρμακευτικά σκευάσματα όπως παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αλλά και ειδικά σκευάσματα για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου.