Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού (LUTS)
Τα συμπτώματα κατωτέρου ουροποιητικού (LUTS), είναι μια ορολογία που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ένα ολόκληρο σύμπλεγμα συμπτωμάτων που οφείλονται συνήθως σε παθήσεις του Προστάτη, της Κύστης, και της Ουρήθρας. Οι περισσότεροι άνδρες έχουν συνδέσει τα συμπτώματα αυτά με αυτό που κοινώς αποκαλούμε ‘Προστάτη’. Παρ’όλο που τις περισσότερες φορές όντως τα συμπτώματα αυτά οφείλονται σε παθήσεις του Προστάτη όπως η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη, αυτό δεν αποτελεί πάντα τον κανόνα. Είναι λοιπόν ευθύνη του Ουρολόγου να διαγνώσει την αληθινή αιτία των προβλημάτων και να συστήσει την κατάλληλη θεραπεία.
Τα συμπτώματα LUTS χωρίζονται σε αποφρακτικά και σε ερεθιστικά. Ένας άνδρας μπορεί να παρουσιάζει έναν συνδυασμό συμπτωμάτων και από τις δύο κατηγορίες.
Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού – Αποφρακτικά
1. Καθυστέρηση στην έναρξη της Ούρησης.
2. Αδύναμη ροή Ούρων και ελάττωση της ακτίνας των Ούρων
3. Η διακοπτόμενη Ούρηση
4. Η παράταση του χρόνου Ούρησης
5. Η έντονη προσπάθεια ( σφίξιμο) για ούρηση
6. Μικρή ακράτεια ούρων (βρέχει το εσώρουχο) με το τέλος της ούρησης
7. Η Κύστη δεν αδειάζει τελείως μετά από κάθε ούρηση, αυτό που ονομάζουμε ‘υπόλειμμα’ Ούρων
8. Ακράτεια από Υπερπλήρωση ( όταν η κύστη γεμίζει τελείως με ούρα και αυτά υπερχειλίζουν ανεξέλεγκτα)
Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού – Ερεθιστικά
-
Επιτακτικότητα. Είναι η ξαφνική αίσθηση για ούρηση που έρχεται αναπάντεχα και είναι αδύνατον κάποιος να την αναβάλει.
-
Επιτακτική ακράτεια ούρων. Πολλές φορές η επιτακτικότητα συνοδεύεται και από απώλεια ούρων όταν ο άνδρας δεν προλαβαίνει καν να πάει στην τουαλέτα.
-
Συχνουρία. Η ανάγκη για πολύ συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα για ούρηση, συνήθως πάνω από 6 φορές την ημέρα.
-
Νυχτουρία. Η επιθυμία για ούρηση που ξυπνά τον ασθενή τη νύχτα και τον οδηγεί στη τουαλέτα 1 ή περισσότερες φορές.
Πόσο συχνά είναι τα Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού?
Η συχνότητα των LUTS αυξάνει με την ηλικία. Δεν είναι σπάνιο να πάσχουν από LUTS και νεαρά άτομα, ωστόσο σε νεότερες ηλικίες οι αιτίες των συμτωμάτων είναι συνήθως διαφορετικές. Από μελέτες έχει καταδειχτεί ότι στην ηλικία των 40 ετών πάσχουν από LUTS το 7% των ανδρών, ενώ στην ηλικία των 70 ετών το ποσοστό φτάνει το 30%.
Τι προκαλεί τα Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού?
Στις μεγαλύτερες ηλικίες η πρώτη αιτία είναι η καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη. Άλλες αιτίες είναι οι ουρολοιμώξεις, οι φλεγμονές του Προστάτη, η λιθίαση της Κύστης, τα στενώματα ουρήθρας, ο καρκίνος της κύστης και του Προστάτη.
Πολλές συστηματικές παθήσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με το ουροποιητικό σύστημα μπορεί τελικά να το επηρεάσουν και να δώσουν συμπτώματα LUTS. Τέτοιες παθήσεις είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η Παχυσαρκία, η Αρτηριακή Υπέρταση, η Χρόνια αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η καρδιακή Ανεπάρκεια, η Αποφρακτική Υπνική Άπνοια. Νευρολογικές παθήσεις όπως νόσος Parkinson και Αγγειακό Εγκεφαλικό επεισόδιο ευθύνονται άμεσα για την ανάπτυξη συμπτωμάτων, όπως επίσης διαταραχές της διάθεσης, επεισόδια άγχους και κατάθλιψης. Επίσης, συνήθειες της καθημερινότητας μας μπορεί να ευνοήσουν την εμφάνιση LUTS, όπως η αυξημένη κατανάλωση υγρών, ιδιαίτερα πριν κοιμηθούμε, υπερβολική λήψη καφεΐνης και αλκοόλ κ.λ.π.
Πότε πρέπει να δω τον Ουρολόγο μου αν έχω Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού?
Τα συμπτώματα LUTS δεν αποτελούν τη φυσική κατάληξη της διαδικασίας γήρανσης, γι’αυτό αν τα συμπτώματα επιμένουν και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σας είναι σωστό να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό Ουρολόγο.
Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο να βλέπω στο ιατρείο μου εξαιρετικά αγχωμένους ασθενείς, οι οποίοι νομίζουν πως πάσχουν από καρκίνο του Προστάτη επειδή εμφάνισαν κάποιο από τα συμπτώματα. Η αλήθεια είναι πως αυτό είναι σπάνιο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αιτιολογία έγκειται σε άλλες καλοήθεις παθήσεις, άσχετες με τον καρκίνο του Προστάτη.
Πως γίνεται η διάγνωση όταν κάποιος έχει Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού?
Ο γιατρός σας είναι υπεύθυνος να επιλέξει σε ποια από τα test θα πρέπει να υποβληθείτε προκειμένου να γίνει μια σωστή διάγνωση.
Εξέταση Ούρων: Είναι από τις πιο βασικές εξετάσεις. Μας δίνει πολύ χρήσιμες πληροφορίες όπως η ύπαρξη μικροβίων, αίματος, λευκών αιμοσφαιρίων στα ούρα, αλλά και άλλες πληροφορίες όπως η κατάσταση ενυδάτωσης, η ύπαρξη κρυστάλλων κ.λ.π.
Καλλιέργεια Ούρων: Όταν υπάρχει ουρολοίμωξη, η εξέταση αυτή μας δείχνει ποιος είναι ο υπεύθυνος μικροοργανισμός, και σε τι συγκέντρωση αναπτύσσεται. Το αντιβιόγραμμα υποδεικνύει ποιο είναι το κατάλληλο αντιβιοτικό για την καταπολέμηση της λοίμωξης.
Κλινική εξέταση: Εξετάζονται τα γεννητικά όργανα του ασθενούς, η κοιλιακή χώρα, και γίνεται δακτυλική εξέταση του Προστάτη. Στις γυναίκες μπορεί να χρειασθεί να γίνει γυναικολογική εξέταση.
Εξετάσεις αίματος: Γενική εξέταση αίματος, ουρία, κρεατινίνη, κάλιο, νάτριο, εξέταση PSA είναι οι συνήθεις εξετάσεις. Ανάλογα με την περίσταση μπορεί να απαιτηθούν επιπλέον εξετάσεις.
Υπερηχογράφημα: Γίνεται υπερηχογραφικός έλεγχος, κατά περίσταση, των κάτωθι οργάνων: Νεφρά, Κύστη, Προστάτης. Επίσης γίνεται υπερηχογραφική μέτρηση του υπολείμματος ούρων μετά την Ούρηση. Σε περιπτώσεις υπόνοιας κιρσοκήλης διενεργούμε έναν ειδικό τύπο υπερηχογραφήματος, το triplex οσχέου.
Κυστεοσκόπηση: Η σύγχρονη τεχνολογία μας έχει δώσει σύγχρονα εύκαμπτα κυστεοσκόπια, μεγάλης ευκρίνειας, που μας επιτρέπουν να κάνουμε την εξέταση ανώδυνα κα γρήγορα. Με τη κυστεοσκόπηση βλέπουμε το εσωτερικό της ουρήθρας, της κύστης, καθώς και τον προστάτη. Αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμη εξέταση κατά τη διάρκεια της οποίας μπορεί να ληφθούν φωτογραφίες ή ακόμη και να καταγραφεί ολόκληρη η εξέταση σε DVD.
Ουροομέτρηση: Ο ασθενής αφού καταναλώσει αρκετά υγρά και περιμένει να γεμίσει καλά η κύστη του ουρεί σε ένα ειδικό μηχάνημα, το ουροροόμετρο, το οποίο μετρά την δύναμη της ακτίνας ούρησης ( μετρά το ποσό των ούρων που πέφτουν στη συσκευή σε ml ανά second). Η καταγραφή αυτή αποστέλεται μεσω blue tooth σε ηλεκτρονικό υπολογιστή στον οποίο αποτυπώνεται η καμπύλη ούρησης.
Αξονική/Μαγνητική Ουρογραφία: Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν πιο σύνθετες εξετάσεις όπως π.χ. Αξονική/Μαγνητική Ουρογραφία, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις υπόνοιας κακοήθειας.
Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού – Πρόληψη
Ένας άνδρας έχει μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσει LUTS αν διατηρεί έναν υγιή, ισορροπημένο τρόπο ζωής, έχει φυσιολογικό βάρος σώματος, δεν καπνίζει, και διατηρεί την κατανάλωση αλκοόλ σε χαμηλά επίπεδα. Πολύ σημαντικό είναι να διατηρεί κάποιος φυσιολογικές κενώσεις, χωρίς δυσκοιλιότητα. Σε αυτό βοηθά η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υπόλειμμα, όπως τα δημητριακά και το ψωμί ολικής άλεσης. Όταν κάποιος καταβάλει προσπάθεια (σφίγγεται) για να ενεργηθεί, τότε συσπώνται οι μύες του πυελικού εδάφους κάτι που επηρεάζει την ούρηση. Επίσης, όταν συσσωρεύεται μάζα κοπράνων στο ορθό, τότε αυτό επίσης δυσκολεύει αρκετά την ούρηση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πλήρη επίσχεση ούρων.
Η απώλεια βάρους και η αποφυγή ουσιών που δρουν ερεθιστικά για την κύστη όπως αλκοόλ, καφεΐνη,αναψυκτικά τύπου cola, φυσικός χυμός πορτοκάλι, μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων.
Συμπτώματα Κατώτερου Ουροποιητικού – Θεραπεία
Η απόφαση σχετικά με τον τρόπο θεραπείας των συμπτωμάτων LUTS βασίζεται σε μια σειρά παραμέτρων, όπως το είδος των συμπτωμάτων, η αιτιολογία των συμπτωμάτων, η σοβαρότητα, η διάρκεια, η μονιμότητα ή όχι, και ίσως το πιο σημαντικό από όλα ο βαθμός στον οποίο ενοχλείται ο ασθενής και πόσο τα συμπτώματα αυτά διαταράσσουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής του.
Ο ειδικός Ουρολόγος έχει στη διάθεσή του μια σειρά από φαρμακευτικές θεραπείες κατάλληλες για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Η διάρκεια της θεραπείας ποικίλει, μπορεί να χορηγηθεί για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ή σε μόνιμη βάση.
Όταν η φαρμακευτική θεραπεία κρίνεται ανεπαρκής ή έχει πάψει να είναι αποτελεσματική τότε μπορεί ο ιατρός να συστήσει χειρουργική θεραπεία. Σε περίπτωση Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη η χειρουργική θεραπέια εκλογής σήμερα ( golden standard) αποτελεί η Διπολική Διουρηθρική Εκτομή του Προστάτη (TURiS). Αυτή η μέθοδος προσφέρει ασύγκριτα πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες μεθόδους τα οποία κυρίως είναι:
- Μειωμένος χρόνος νοσηλείας. Ο ασθενής παραμένει στην κλινική για νοσηλεία συνήθως μόνο μία ή δύο ημέρες.
- Πιο γρήγορη αποκατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής είναι σε θέση πιο γρήγορα να επιστρέψει στις συνήθεις δραστηριότητες του.