Τα κονδυλώματα είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος. Πρόκειται για επιδερμική εκδήλωση του ιού HPV. Περισσότεροι από 100 τύποι ιών έχουν αναγνωρισθεί ως σήμερα, τουλάχιστον 35 τύποι από αυτούς ευθύνονται για την ανάπτυξη κονδυλωμάτων στη γεννητική περιοχή. Οι τύποι HPV6 και HPV11 ευθύνονται για το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων. Κάποιοι τύποι έχουν συνδεθεί και με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης νεοπλασιών στους άνδρες και τις γυναίκες. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 50% των ενηλίκων που είναι σεξουαλικά ενεργείς θα προσβληθούν από τον ιό HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ο ιός από τη στιγμή που μεταδοθεί παραμένει στον οργανισμό για πάντα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτυχθούν και κονδυλώματα. Η σεξουαλική επαφή με άτομο που είναι φορέας του ιού συνεπάγεται υψηλές πιθανότητες μόλυνσης. Η μολυσματικότητα ( οι πιθανότητες μετάδοσης ) αυξάνουν ακόμη περισσότερο όταν το άτομο που είναι φορέας του ιού HPVέχει αναπτύξει και κονδυλώματα. Η εμφάνιση της νόσου είναι πιο συχνή στις ηλικίες μεταξύ 17 και 33 ετών
Από το σύνολο των ατόμων που είναι φορείς όμως μόνο ένα ποσοστό 10% θα αναπτύξει κλινική νόσο, δηλαδή κονδυλώματα. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το ανοσοποιητικό σύστημα καταφέρνει να κρατήσει τον ιό σε καταστολή και έτσι το άτομο είναι μεν φορέας του ιού, δεν αναπτύσσει όμως κλινικά κονδυλώματα.
Οι ιοί HPV6, 11,42, 43 και 44 θεωρούνται χαμηλού κινδύνου και προκαλούν κυρίως κονδυλώματα.
Οι ιοί HPV16, 18, 31 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 68 θεωρούνται υψηλού κινδύνου και ενοχοποιούνται για δυσπλασίες, καρκίνο τραχήλου, και καρκίνο του πρωκτού.
Πως μεταδίδεται ο ιός των κονδυλωμάτων
Ο ιός HPV μεταδίδεται στα κύτταρα διαπερνώντας τη βασική στοιβάδα της επιδερμίδας διαμέσου των βλεννογόνων και από μικροτραυματισμούς του δέρματος. Συνήθεις τρόποι μετάδοσης είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής, στοματικού έρωτα, με άμεση δερματική επαφή, ενώ μπορεί να μεταδοθεί και κατά τη διάρκεια του τοκετού από μια μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο. Για την εκδήλωση των κονδυλωμάτων πρέπει να μεσολαβήσει μια περίοδος που κυμαίνεται από 3 εβδομάδες έως 9 μήνες. Οι πιο συχνά προσβεβλημένες περιοχές αφορούν το πέος ( σώμα και βάλανος ) , τα χείλη του αιδοίου, τον κόλπο, τον τράχηλο της μήτρας, το περίνεο, και την περιοχή γύρω από τον πρωκτό. Επίσης βλάβες μπορεί να αναπτυχθούν και στη στοματική κοιλότητα, το λάρυγγα και την τραχεία. Οι βλάβες μπορεί να είναι μονήρεις ή και πολλαπλές.
Πώς γίνεται η διάγνωση των κονδυλωμάτων
Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται κυρίως με κλινική εξέταση. Ο έμπειρος Ουρολόγος θα διαγνώσει τα κονδυλώματα και θα προτείνει την κατάλληλη μέθοδο θεραπείας.
Σπάνια θα χρειαστεί βιοψία και ιστολογική εξέταση για τη διάγνωση των κονδυλωμάτων και κυρίως σε διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα. Με τη μέθοδο αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) ανιχνεύεται το DNA του ιού του κονδυλώματος και μπορούμε να κάνουμε τυποποίηση του ιού.
Δεν έχει όμως νόημα και πρακτικά δεν εφαρμόζεται στην διάγνωση των κονδυλωμάτων, γιατί δεν μεταβάλλουν το θεραπευτικό πλάνο.
Τι συμπτώματα προκαλούν τα κονδυλώματα
Τα τυπικά κονδυλώματα παρουσιάζονται σαν ρόδινες, γκριζωπές, ή καφέ βλάβες, μαλακές με λεία, κοκκώδη ή ανθοκραμβοειδή επιφάνεια και βάση πεπλατυσμένη ή μισχωτή που προεξέχει του δέρματος.
Τα κονδυλώματα είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους ασυμπτωματικά και ανώδυνα. Σπανίως οι πάσχοντες από κονδυλώματα αναφέρουν κνησμό, αίσθηση καύσου, πόνο ή αιμορραγία εξ αιτίας των κονδυλωμάτων. Δεν είναι σπάνιο τα κονδυλώματα να αναπτύσσονται και μέσα στην ουρήθρα, οπότε προκαλούν πόνο κατά την ούρηση ή αιματουρία. Σε άτομα που κάνουν πρωκτικό sex πρέπει πάντα να ερευνούμε την περιοχή του πρωκτού για ανάπτυξη κονδυλωμάτων.
Τι πρέπει να κάνω για να προφυλαχθώ από την μετάδοση των κονδυλωμάτων
Η χρήση προφυλακτικού και η αποφυγή συχνής εναλλαγής ερωτικών συντρόφων είναι πρακτικές που μειώνουν πολύ τον κίνδυνο μετάδοσης.
Η περιτομή στους άνδρες έχει βρεθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης και μόλυνσης από τα κονδυλώματα.
Σήμερα είναι διαθέσιμα 2 εμβόλια. Το Gardasil προστατεύει από τους τύπους HPV16, HPV 18, HPV6, HPV11 και επομένως σε μεγάλο ποσοστό από τα κονδυλώματα, καθώς το 90% αυτών οφείλεται στους ιούς 6 και 11.
Το Cervarix προστατεύει από τους τύπους HPV 16 και HPV 18 και ουσιαστικά δεν προστατεύει από το κονδυλώματα, αλλά μόνο από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Το Gardasil θα πρέπει να χορηγείται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής και έχει εγκριθεί η χρήση του από τον Αμερικανικό FDA για πρόληψη των κονδυλωμάτων από την ηλικία των 9 ετών.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη σύσταση για εμβολιασμό των άρρενων παιδιών από μικρή ηλικία για πρόληψη των κονδυλωμάτων προς το παρόν.
Πώς αντιμετωπίζονται τα κονδυλώματα
Ανάλογα με τον αριθμό και το μέγεθος των βλαβών επιλέγεται η αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με τοπικές κρέμες ή αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με μεθόδους, όπως κρυοθεραπεία, διαθερμοπηξία, laser.
Μπορούμε σήμερα να έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχούς αντιμετώπισης κονδυλωμάτων σε μία μόνο επίσκεψη.
Αυτό επιτυγχάνεται με αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με laser CO2 σε συνδυασμό σε κάποιες περιπτώσεις με χειρουργική αντιμετώπιση κονδυλωμάτων όπου αυτό απαιτηθεί.